TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda 2023 Yılı Bütçe Kanunu Teklifi’ne ilişkin görüşmeler sürüyor. Komisyonda bugün TBMM, Sayıştay ve Kamu Denetçiliği Kurumu’nun bütçeleri, TBMM Başkanı Mustafa Şentop, Sayıştay Başkanı Metin Yener, Kamu Başdenetçisi Onur Malkoç’un katılımıyla görüşüldü.Görüşmeler sonrası Meclis Başkanı Şentop, milletvekillerinin yönelttiği soruları yanıtladı.Şentop, RTÜK üyeliği tartışmasına ilişkin, “Bu şekilde bir durum daha ilkin yaşanmamış. Kanun da bunu öngörmemiş… Burada hangi tarihteki husus dikkate alınabilir? Birisi seçimin yapıldığı gün, birisi başlatılmış olduğu tarih, bir de üyelikte boşalmanın olduğu gün. Meclis Başkanı olarak 12 Ekim’de yazmışım yazıyı. Seçimin yapılacağı gün, o saat üye dağılımı değişiyor. Burada dolayısıyla günlük milletvekili değişimiyle yapılabilmesi mümkün değil” dedi.
Şentop, sual önergeleriyle ilgili karşıcılık milletvekillerinden gelen eleştirilere şu şekilde cevap verdi:Sual önergeleri ile ilgili birçok şey konuşuldu. Şunu belirteyim, sual önergeleri mevzusunda verdiğimiz sayıları ortaya koyduk. Bu dönem, 24’e ve 26’ya bakılırsa daha çok yanıt oranı var. Bu doğal olarak şuna bir yanıt aslına bakarsak, ‘hükümet sistemi değişti, sual önergelerimize yanıt verilmiyor’. Yok öyleki bir şey. Parlamenter sisteme bakılırsa daha çok cevap verilmiş.Sorular İçtüzük ve Anayasa’daki hususlara uygun değil. Verilen yanıt da aynı şekilde doyurucu cevaplar değil. Doyurucu mevzusu da tartışmalı şu demek oluyor ki. Suali soranın mı, cevabı verenin doyurucu olması başka bir şey.Sual önergesi ne için? Bir taraftan data edinme, öteki taraftan bu mevzunun dikkatte, takipte bulunduğunu göstermek bakana. Şüphesiz doygunluk olmadığı taktirde yapılacak şey, suali tekrar sormaktır. Zamanlama ve yanıt mevzusunda daha ilkin süre mevzusu 15 günün iki katıydı, 30 günü buluyordu.Netice itibariyle kamuya açık bir data var ise bunun sual önergesi olarak sorulmaması lazım. Her sual ayrı ayrı bir ihtimal değerlendirilebilir. Bakanlığın web sayfasında kamuya açık bir data var ise bunun bir sual önergesi olarak sorulmaması lazım. İçtüzük bunu öngörmüş, yazmış.Kanun teklifleri ve komisyonların işleyişi üstüne Şentop, şunları söylemiş oldu:Milletvekilleri tarafınca verileceği için kanun teklifleri, mutfak kalmadı. Bu mutfağın Meclis’te oluşturulması lazım. Mutfak yerine çalışabileceği, bizim bir oryantasyonumuz var. Yasama uzmanları. Kanun teklifleri ile ilgili bir birim oluşturduk. Fakat bu kafi değil, yeni sisteme bakılırsa İçtüzük’ün tekrardan ele alınması gerekiyor. Komisyonlar bir mevzu ile ilgili gelen şikayetler üstüne mevzuyla yurttaş, taraflar içinde görüşme yapmış olup, ‘bu alanda bir yasal boşluk var, düzenleme yapılmadı’ söylediği takdirde yasama uzmanları bir hazırlık yapılmalı. Bir ihtimal komisyon tarafınca bir teklif verebilir. Komisyonlar, şu anda verilen bir teklifleri, TBMM Başkanlığı tarafınca havale edildikçe tartışılabiliyor. Komisyonların inisiyatif alması gerekiyor. İnşallah 28’inci dönemde Meclis’in mevzularından bir tanesi olur.
ŞENTOP İLE GERGERLİOĞLU ARASINDA GERGİNLİK
HDP Kocaeli Milletvekili Ömer Faruk Gergelioğlu’nun “Polis saldırısına ilişkin tek bir sözünüz yok” demesi üstüne gerginlik yaşandı. Meclis Başkanı Şentop, Gergerlioğlu’na, “İşi gücü şov. Komisyon üyesi de değil, burayı terörize ediyor” karşılığını verdi. Plan ve Bütçe Komisyonu Başkanı Cevdet Yılmaz da Gergerlioğlu’na, “Bu şekilde bir üstünlüğünüz yok, bu şekilde bağırarak çağırarak düşünce ifade edemezsiniz. Sizi sükunete, komisyonumuzun düzenini bozmamaya çağrı ediyorum” tepkisini gösterdi.Gergerlioğlu, ayağa kalkarak, polisin bazı milletvekillerine sertlik uyguladığı iddiasına ilişkin dövizleri gösterdi ve “Bu insanoğlu ölünce mi konuşacaksınız” dedi. Karşılıklı söz atmaların sürmesi üstüne Şentop, “Başkasına konuşma hakkı tanımıyor, dost patolojik. Bu, artık siyasetle değil tıpla açıklanacak bir durum. Bu tarz bir olay olmaz” diye konuştu. Gergerlioğlu, salonu terk etti.
RTÜK ÜYELİĞİ AÇIKLAMASI
Şentop, RTÜK’te boş bulunan üyeliğin hangi partinin kontenjanda olacağına ilişkin soruları da şu şekilde yanıtladı:Daha ilkin benzer durumla karşılaşılmamıştır. Bu sebeple bazı arkadaşlarımızın değerlendirmeleri, ‘Daha ilkin hep bu şekilde seçim günü esas alınıyordu’. Yok bu tarz bir olay. Seçim günü ile sürecin başladığı gün, boşalmanın olduğu gün içinde bir dağılım farkı yok. Asla olmamış, asla yaşanmamış şimdiye kadar. İlk kere bu şekilde bir şeyle karşılaşıyoruz. 25 Mayıs 2022 tarihinden ilkin AK Parti’ye 5 üyelik düşüyor, İYİ Parti’ye düşmüyor. 25 Mayıs tarihinde İsmail Koncuk İYİ Parti’ye katılmış. O tarihten itibaren AK Parti’ye 4, İYİ Parti’ye 1. 28 Haziran 2022 Aykut Erdoğdu’nun CHP’den istifası sonucu oluşan durum. Yeniden buradan AK Parti’ye 5, İYİ Parti’ye düşmüyor. Dilekçede ne yazdığını okudunuz mu? Sayın Aykut Erdoğdu, CHP’ye dilekçe vermiş, ’28 Haziran 2022 tarihinde CHP’den çekilme ettim’ diye. Bu dilekçeyi CHP Genel Sekreterliği, buradaki Grup Başkanlığı’na göndermiş. 30 Haziran’da göndermiş, 1 Temmuz’da bunu Meclis Başkanlığı’na vermiş.Ne süre başlıyor çekilme? Meclis’te öyleki bir şey yok, verdiği anda istifası işleme konulur. Meclis, noterden bir şey istemedi. Gönderilmiş olduğu anda işleme koyduk biz. 28 Haziran’da vermiş çekilme dilekçesini partiye. Bizim haberdar olmamız 1 Temmuz itibariyle. Fakat hangi tarih itibariyle çekilme etmiş olduğu var orada, yazıyor; 28 Haziran. Ikimiz de geriye yönelik, 28 Haziran’dan itibaren kaydının silinmesini yapıyoruz. Milletvekilinin partiden ayrılma iradesi 28 Haziran’da var. Bunu yazılı olarak vermiş. RTÜK üyesinin istifası ise burada da tersi bir durum var, dilekçesini 29 Haziran’da vermiş, fakat 1 Temmuz’dan itibaren geçerli olmak suretiyle vermiş. İleriye yönelik belirlemiş. Buna bakıyoruz.Sonrasında 18 Temmuz 2022’de Kalımlı Ersoy, MHP’ye dönmüş. Gene AK Parti 4, İYİ Parti 1 üyelik olmuş. Sonrasında 11 Ekim 2022 tarihinde İzmir Milletvekili Mehmet Ali Çelebi, AK Parti’ye katılmış. AK Parti gene 5 olmuş, İYİ Parti gene üyelik alamıyor. Fakıbaba’nın istifası üstüne de yeniden AK Parti’ye 4, İYİ Parti’ye 1 düşüyor. Bu şekilde bir durum daha ilkin yaşanmamış. Kanun da bunu öngörmemiş. 1 Temmuz’da tatile girdik. Burada hangi tarihteki husus dikkate alınabilir? Birisi seçimin yapıldığı gün, birisi başlatılmış olduğu tarih, bir de üyelikte boşalmanın olduğu gün. Meclis Başkanı olarak 12 Ekim’de yazmışım yazıyı. Seçimin yapılacağı gün, o saat üye dağılımı değişiyor. Burada dolayısıyla günlük milletvekili değişimiyle yapılabilmesi mümkün değil.
“BİLİNMEYEN DİL KULLANILMIYOR”
Şentop, HDP’nin Kütçe konuşmalar mevzusundaki eleştirilerine ise şu şekilde cevap verdi:Genel Kurul tutanaklarında Kürtçe, ‘bilinmeyen dil’ olarak yazılmıyor. X, dipnot için kullanırsınız ya. Bu şekilde bir yorum suiistimal edilmiş olduğu için, orada Türkçe olmayan bir kelime kullanılmış, onun yerine X kullanılıyor. Tutanaktaki sayfanın altına gene X yazılıyor. Diyor ki ‘Türkçe haricinde başka bir üslupla konuşulmuş’ yazıyor. Türkçe değil İngilizce de olsa, başka bir dil de olsa, Türkçe haricinde bir dil olduğu taktirde bu yazılıyor. Oradaki X mademki bu şekilde suiistimal ediliyor, X’i kaldırttım ben orada, yıldız koydurttum. Bundan sonrasında yıldız dersiniz. Bilinmeyen dil dip notu son olarak 2008’de kullanılmış.
MAHALLİ İDARELERDE BULGU SAYISININ FAZLA OLMASININ NEDENİNİ AÇIKLADI
Sayıştay Başkanı Metin Yener, yöresel idarelerdeki bulgu sayısının öteki idarelere bakılırsa niçin daha çok olduğuna ilişkin soruya “Denetlenen kamu idarelerinin yüzde 60’ı yöresel yönetim ve üniversitelerden oluşmaktadır. Üniversite, yöresel idarelerin hepsi ayrı tüzel kişilikleri olduğundan mali yönetim ve iç denetim süreçleri bakımından değişik uygulamalar olabilmektedir. Yöresel idarelerin mali yönetim ve denetim sistemlerindeki gelişim ihtiyacı, merkezi yönetim kapsamındaki idarelere kıyasla fazladır. Yöresel idarelerde merkezi muhasebe sistemlerinin olmaması da yöresel idarelerdeki hata bulma riskini artırmaktadır. İdari kapasite ve insan deposu şeklinde problemler da yöresel idareler ve üniversitelerde bulgu sayısının fazlalaşmasına niçin olmaktadır” dedi.Yener, Türkiye Varlık Fonu’nun niçin denetlenmediğini ise fonun kurum kanununa atıf yaparak, Sayıştay denetimine doğal olarak olmadığını deklare etti. Yener, denetimlerdeki tespitlerine ilişkin kabahat duyurusunda bulunduklarını da belirterek, “2018 senesinde 11, 2019 senesinde 16, 2020 senesinde 4, 2021 senesinde da 11 tane dosya, gereği yerine getirilmek suretiyle kamu idaresine yada Cumhuriyet başsavcılıklarına bildirilmiştir” diye konuştu.
“KAMU DENETÇİLİĞİ GİBİ 15 KURUMA, 2021 SENESİNDE 8 MİLYONA YAKIN ŞİKAYET GELDİ”
Kamu Başdenetçisi Onur Malkoç, kurum ile ilgili yöneltilen sorulara şu şekilde cevap verdi: CHP İstanbul Milletvekili Sayın Kaboğlu’nun sorusunu cevaplayacağım. Birden fazla hak arama kumrunun olması mühim. Fakat bunların bağımsızlığı ve emek harcamaları mevzusunda sorun var mı? Bilinmiş olduğu şeklinde 2010 yılındaki anayasa değişikliği ile Anayasa’da birçok hak ve imkanlar tanındı. Bunlardan bir tanesi, Anayasa Mahkemesi’ne bireysel müracaat hakkı. Diğeri, Kamu Denetçiliği’nin kurulması. Bunun şeklinde 15’e yakın kurum var. Bu kurumların her birinin ayrı görevi var, her birinin ayrı fonksiyonu var. Burada mühim olan şey, kurumların koordinasyonu ve fonksiyonlarının iyi yerine getirilip getirilmediğinin denetlenmesi. Şu demek oluyor ki kurumlar kendi aralarında iyi koordine edilir ve müracaat alırlarsa hiçbir sorun olmaz. Bu saydığım kurumlara 2021 senesinde 8 milyona yakın yakınma gitmiş. Bu, demokrasi kültürünün yerleşmesi açısından olağanüstü mühim bir vaka.
“TÜRKİYE’DE SİSTEMATİK OLARAK İŞKENCE YOK. AMA KÖTÜ MUAMELE VAR MI?”
Şimdi bizim kurum, Kamu Denetçiliği Kurumu’nun resen araştırma hakkı yok. Dünyada bazı kurumlarda bu var, bazılarında yok. Ikimiz de yasa düzenlenirken bizlere bu hak bizlere verilmemiş. Yazılı yakınma üstüne biz araştırma yapıyoruz. Şunu memnuniyetle belirteyim, Türkiye’de dizgesel olarak işkence yok. Fakat fena işlem var mı? Binlerce kamu görevlisi var; bunların bazıları cezaevinde, bazıları kollukta. Bunlar oluyor. Eğer bizlere müracaat edilirse biz bu mevzularda oldukça titiziz. Cezaevi dahil yerinde araştırma yapıyoruz. Bu mevzuda verdiğimiz onlarca karar var.TBMM, Sayıştay ve Kamu Denetçiliği Kurumu’nun 2023 bütçeleri, komisyonda AKP ve MHP milletvekillerinin oyları ile kabul edildi.
Yoruma kapalı.