Dolar ABD’da enflasyonun gerilemeye başlamasıyla beraber düşüşe geçti. Amerikan Merkez Bankası (FED) enflasyonu geriletebilmek için mart ayından bu yana faiz artırımı üstüne faiz artırımı yapmıştı. O artırımlar sebebiyle dolar bu yıl başta Euro olmak suretiyle tüm paralar karşısında değer kazanmıştır. FED’in toplamda yüzde 3.75’i gören (375 baz puan) faiz artırımları nihayet tesirini gösterdi ve bir ara yüzde 9.1’e kadar yükselen tüketici enflasyonu geçen ay yüzde 7.7’ye geriledi.
Başta Euro olmak suretiyle geçtiğimiz aylarda dolar karşısında şaşırtıcı seviyede değer yitiren paraların bu beklentiyle dolar karşısında bir miktar değer kazanması son aşama normal olduğuna değinen Halk TV yazarı Sulh Soydan,”TL aşırı kıymetli, düzeltme kaçınılmaz”başlıklı yazısında şunları kaydetti:
‘YÜKSEK ENFLASYON VE YÜKSEK CARİ AÇIK’
“Fakat Türk Lirası’nın değer kazanması normal değil. Zira Türkiye’de, öteki ülkelerde olmayan iki şey var: Yüksek enflasyon ve yüksek cari açık.
Genel ilke: Bir ülkenin para birimi o ülkenin enflasyonu kadar (Daha doğrusu tecim ortaklarıyla arasındaki enflasyon farkı kadar) değer kaybeder. Eğer bu şekilde olmaz, değer kaybı enflasyondan oldukca daha azca gerçekleşirse ne olur? Para birimi nominal olarak değer kaybediyor gözükse de gerçek olarak değerlenir. İşte şu anda TL’nin başına gelen bu.
Bizim için mühim olan, özgür piyasadaki döviz kuru. Fakat ihracatçılar için gerçek kur oldukca mühim. Eğer üretim maliyetiniz yüzde 157 artmışken (Türkiye’nin senelik üretici enflasyonu oranı) Türk Lirası yalnız yüzde 40 civarında değer kaybetmişse, ihraç ettiğiniz ürünün dolar yada Euro fiyatına zam yapmanız kaçınılmaz anlamına gelir. Aksi takdirde zarar edersiniz.
Fakat internasyonal pazarlarda zam yapmak da kolay değil. Zira rakiplerinizin devletlerinde enflasyon Türkiye’den oldukca daha azca. O nedenle eski fiyattan satmaya devam ediyorlar. Ne olacak şimdi?
Türkiye’nin ithalatı yılbaşından beri her ay yüzde 40-45 içinde artarken ihracat artış oranı yüzde 10’un altına indi. Sebeplerinden biri işte bu. TL’nin gerçek olarak değerlenmesi. Bunun sonucunda ihracatçıların rekabet güçlerinin azalması…
‘YILI 50 MİLYAR DOLAR CİVARINDA BİR AÇIKLA KAPATACAĞIZ’
Türkiye geçen senenin tamamında 14 milyar dolar cari açık vermişti. Bu senenin ilk dokuz ayında cari açık 40 milyar doları buldu. Yılı 50 milyar dolar civarında bir açıkla kapatacağız. Cari açık niçin patladı? İktidara soracaktır olursanız petrol fiyatındaki artış yüzünden. Oysa gördüğümüz benzer biçimde petroldeki artışın yanı sıra TL’nin gerçek olarak değerlenmesi de etkili. (Ayrıca dünya ekonomisinin yavaşlaması da normal olarak ihracatı negatif etkiliyor.)
Eskiden cari açığı uzun vadeli yada kısa vadeli yabancı ana para yatırımlarıyla finanse ederdik. Fakat yabancılar artık Türkiye’ye gelmiyor. Bu durumda geriye kalıyor Merkez Bankası’nın rezervleri ile deposu belirsiz para…
“…TÜRKİYE CARİ AÇIĞI BÖYLE KAPATTI”
Merkez Bankası’nın kendisine ilişkin net 13-14 milyar dolarlık harcanabilir rezervi var. Bu, internasyonal ölçütlere oldukca yetersiz bir meblağ. Her neyse ki, deposu belirsiz para (Nam-ı öteki net hata noksan) Türkiye’nin imdadına yetişmiş durumda. Yılbaşından bu yana 25 milyar dolara yakın deposu belirsiz para girişi oldu. Türkiye cari açığı bu şekilde kapattı.
Deposu belirsiz para akışı nereye kadar devam eder? Açık ki seçime kadar. Türkiye ekonomisi seçime kadar dayansa bile (O da şüpheli), seçimden sonrasında normalleşme kaçınılmaz olur.
Normal olan cari açığı bileğimizin gücüyle, şu demek oluyor ki ihracatla kapatmamız. Türkiye İhracatçılar Meclisi Başkanı Mustafa Gültepe geçen hafta şöyleki dedi:
“Enflasyon dikkate alındığında kurun bu seviyelerde olmaması gerekiyor. Kurun enflasyon oranında artması gerekiyor. Kurun üreticilere destek çıkması gerekiyor. Aylık enflasyon yüzde 2 ise kurun da o seviyede artması gerekiyor. Türkiye’de birçok yatırım yapılmış oldu. Çarkların dönmesi lazım, dünyaya satış yapmamız gerek.”
Yoruma kapalı.